Türbülans, akışkan (sıvı veya gaz) hareketinin düzensiz ve karmaşık olduğu bir durumdur. Hava veya su gibi akışkanların akış hızı ve yönünde ani ve rastgele değişikliklere neden olur.
Türbülansın Nedenleri:
- Hava Koşulları:
- Termal Türbülans: Güneşin yeryüzünü farklı şekillerde ısıtması sonucu oluşan sıcak hava yükselmeleri (termaller) ve soğuk hava çöküşleri (termal türbülans).
- Cephe Türbülansı: Farklı sıcaklık ve yoğunluktaki hava kütlelerinin karşılaşması sonucu oluşan cephelerde meydana gelir (cephe%20türbülansı).
- Açık Hava Türbülansı (CAT): Bulutsuz havada meydana gelen ve genellikle jet akımlarıyla ilişkili olan türbülans türü (açık%20hava%20türbülansı).
- Rüzgar Makası: Rüzgarın hız ve yönünün farklı yüksekliklerde aniden değişmesi (rüzgar%20makası).
- Engeller:
- Dağlık Araziler: Hava akımının dağlar gibi engellerle karşılaşması sonucu oluşan türbülans (dağlık%20araziler).
- Binalar: Şehirlerdeki yüksek binaların etrafında da türbülans oluşabilir (binalar).
- Uçakların Hareketi: Uçakların kanatlarından çıkan girdaplar ve motor egzoz gazları da türbülansa neden olabilir (uçak%20hareketi).
Türbülansın Etkileri:
- Uçaklarda Sarsıntı: Yolcular ve mürettebat için rahatsız edici olabilir, hatta yaralanmalara neden olabilir.
- Uçakların Kontrolünde Zorluk: Özellikle şiddetli türbülans durumlarında pilotların uçağı kontrol etmesi zorlaşabilir.
- Yapısal Hasar: Aşırı türbülans, uçakların yapısal bütünlüğünü tehlikeye atabilir (çok nadir durumlarda).
- Denizlerde Dalgalanma: Deniz araçları için sorun oluşturabilir.
Türbülansın Önlenmesi ve Tahmini:
- Hava Durumu Tahminleri: Meteorologlar, hava durumu modellerini kullanarak türbülans olasılığını tahmin etmeye çalışırlar (hava%20durumu%20tahminleri).
- Uçak Radarları: Bazı uçaklar, türbülansı önceden tespit etmek için radarlarla donatılmıştır (uçak%20radarları).
- Pilotların Eğitimi: Pilotlar, türbülansla başa çıkma konusunda eğitilirler (pilot%20eğitimi).
- Rota Optimizasyonu: Uçuş planları, türbülans olasılığı yüksek bölgelerden kaçınarak optimize edilir (rota%20optimizasyonu).